თურქეთი ათწლეულების განმავლობაში ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე სასოფლო-სამეურნეო კატასტროფის შედეგებს ებრძვის, რადგან აპრილში ყინვამ და ცივმა ამინდმა ძირითად მწარმოებელ რეგიონებში ხილის მოსავალი გაანადგურა.
ყინვამ, რომელიც ბოლო 30 წლის განმავლობაში ყველაზე ძლიერად შეფასდა, მთელი ქვეყნის მასშტაბით ტემპერატურის უეცარი 10°C-ით ვარდნა გამოიწვია, რამაც ხეხილის ბაღები სერიოზულად დააზარალა.
თურქეთის პარლამენტმა შექმნა კომისია ზარალის შესაფასებლად და საგანგებო ზომების რეკომენდაციების მისაღებად.
განსაკუთრებით მძიმედ დაზარალდა ალუბლის სექტორი. მსხვილმა მწარმოებელმა პროვინციებმა, როგორიცაა იზმირი, მანისა, დენიზლი და ქუთაჰია, ფართომასშტაბიანი ზარალი განიცადა, ზოგიერთ რაიონში მოსავლის დანაკარგმა, სავარაუდოდ, 80%-ს მიაღწია.
მიუხედავად იმისა, რომ რამდენიმე რეგიონში მოსავლის აღება უკვე დასრულებულია, მარაგი კვლავ მწირი და ძვირია. დაბალი ხარისხის ალუბლის ფასი კილოგრამზე 150-დან 300 თურქულ ლირამდე (4.3–8.7 ევრო) მერყეობს, ხოლო მაღალი ხარისხის ჯიშები, როგორიცაა ნაპოლეონი და სალიჰლი, თუ საერთოდ არის ხელმისაწვდომი, კილოგრამზე 600-დან 700 ლირამდე (17.3–20.2 ევრო) ღირს.
ჰადიმი, კონიაში გვიანი მოსავლის აღების რაიონი, ერთ-ერთია იმ მცირერიცხოვან რაიონებს შორის, რომელიც ჯერ კიდევ მოსავლის აღებისთვის ემზადება. თუმცა, FreshPlaza-ს ცნობით, ალუბლის წარმოება იქაც კი 75%-ზე მეტით შემცირდა.
მწარმოებლები ფინანსურ სირთულეებს აწყდებიან, საწყისი ფასი კილოგრამზე დაახლოებით 400 ლირაა (11.5 ევრო). სექტორის წარმომადგენელმა ტეფიკ ატეშიმ გააფრთხილა, რომ ბევრი იყენებს დეფიციტს ფასების გასაზრდელად, თუმცა ამჟამინდელი „კარგი“ ხილი ნორმალურ სტანდარტებზე დაბალია. სხვა რაიონებში, როგორიცაა დენიზლი, დაცული ჯიშები, როგორიცაა ჰონაზი, ვერ განვითარდა და ამასიაში ტრადიციული ალუბლის ფესტივალი ცუდი მოსავლის გამო გაუქმდა.
ყინვების გავლენა მხოლოდ ალუბლით არ შემოიფარგლება. სოფლის მეურნეობის წარმომადგენლების თქმით, მთელი ქვეყნის მასშტაბით ხილის წარმოება მოსალოდნელი 28 მილიონი ტონიდან 21 მილიონ ტონამდე შემცირდა. განსაკუთრებით მძიმედ დაზარალდა გარგარი. მალათიის სასაქონლო ბირჟის თავმჯდომარემ, რამაზან ოზჯანმა, აღნიშნა, რომ თურქეთის წილი გლობალურ ახალი გარგარის წარმოებაში მკვეთრად შემცირდა, ბოლო წლებში წლიური მოსავლიანობა 170,000 ტონიდან 70,000 ტონამდე დაეცა. დაზიანებული ბაღების მოვლა-პატრონობის ხარჯები გაორმაგდა.
მანისაში ყურძნის მწარმოებლებმაც დიდი ზარალი განიცადეს, ყინვების შემდეგ მოსავლიანობის პროგნოზი განახევრდა. სასაქონლო ბირჟის თავმჯდომარემ, სადიკ ოზკასაფმა, განაცხადა, რომ მოსავლიანობა 300,000 ტონიდან 125,000-150,000 ტონამდე შემცირდა.
სექტორის წარმომადგენლები სასწრაფო მხარდაჭერას ითხოვენ. სოფლის მეურნეობის ინჟინრების პალატის წარმომადგენელმა ბაკი რემზი სუიჩმეზმა ხაზი გაუსვა აღდგენის გეგმებს, მათ შორის გასხვლას, მორწყვას, განოყიერებას და მავნებლების კონტროლს, ამავდროულად ხაზი გაუსვა სესხების გადავადებისა და ახალი დახმარების პაკეტის საჭიროებას. ფინანსური დახმარების გარეშე, თურქეთს შესაძლოა გრძელვადიანი ზიანი მიადგეს სოფლის მეურნეობის ეკონომიკაზე.
თურქეთის სტატისტიკის ინსტიტუტის ოფიციალური პროგნოზებით, 2025 წელს ხილის წარმოება 24.4%-ით შემცირდება, ხოლო ცენტრალურმა ბანკმა სურსათის ინფლაციის პროგნოზი 26.5%-მდე გაზარდა, მთავარ ფაქტორად კი ყინვა დაასახელა.
წყარო: freshplaza.com
