სამკურნალო მცენარეები

ხარისჩლიქა (Asarum ibericum Stev) ძირმწარასებრთა ოჯახის წარმომადგენელი, 10 სმ-მდე სიმაღლის, მოკლე ბუსუსებით შემოსილი, მრავალწლიანი ფესურიანი მცენარეა. მიწის ზედა ნაწილები სუნითა და გემოთი წიწაკის მსგავსია, გასრესილი ფესურა კი კატაბალახას (კატაპარიას) სუნს გამოსცემს. ფესურიდან ორი (იშვიათად სამი) […]

ძეძვი (ჩვეულებრივი ძეძვი ლათ. Paliurus Spina — Christi Mill) ხეჭრელისებრთა ოჯახის 1-4 მ სიმაღლის ხშირტოტებიანი და ეკლიანი ბუჩქი. ჩვილი ტოტები წვრილი ბუსუსებითაა შემოსილი, შემდეგ კი შიშველი. საკმაოდ ყუნწიანი არასიმეტრიულად კვერცხისებრი, და კიდედაკბილული, სამრკალძარღვიანი ფოთლები ყლორტებსა […]

სელიჭა (Linaria Vulgaris Mill) შავწამალასებრთა ოჯახში შედის. სწორმდგომღეროიანი, 90 სმ-მდე სიმაღლის, მრავალწლიანი მცენარეა. ხაზურ-ლანცეტა ან ხაზურ, მახვილწვერიანი, შიშველი, 2-7 მმ სიგრძის მჯდომარე ფოთლები ღეროზე მორიგეობითაა განწყობილი. ორტუჩა, დეზიანი, ქვედა ტუჩზე კაშკაშა ნარინჯისფერი ამონაბურცვით (ზოჯერ ამონაბურცვი […]

მაყვალი ბუჩქოვანი (ან ნახევრადბუჩქოვანი) მცენარეა ვარდისებრთა ოჯახიდან, რკალისებურად მოხრილი ეკლიანი ყლორტებით, რომელთა სიგრძე 1,5 მ-მდეა. ყლორტები ორი სახისაა – ერთწლიანი – ვეგეტატიური და ორწლიანი–გახევებული, რომლებსაც ფოთლების გარდა აქვს ყვავილები და ნაყოფსაც იძლევა, ფოთლები მორიგეობითია, სამჯერადნაკვთული […]

ჭინჭრის დედა (ლათ. Lamium album L.) მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, ტუჩოსანთა ოჯახიდან, გრძელი, მცოცავი ჰორიზონტალური ფესურით, მრავალრიცხოვანი სწრორმდგომი ღერები 30-60 სმ-ის სიმაღლისა, ოთხკუთხა და ღრუა. ფოთლები მოპირისპირედაა განლაგებული, ყუნწიანია, კვერცხისებრი ან გულისებრი ფორმის, სიგრძით 10 სმ, […]

ვირისტერფა (ლათ. Tussilago farfara; რუს. Мать и мачеха) მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა რთულყვავილოვანთა ოჯახიდან, გრძელი, მცოცავი დატოტვილი ფესურით. ყვავილიანი ღერო, სიმაღლით 10-24 სმ, დაფარულია ქერცლის მაგვარი კვერცხისებურ-ლანცეტისებური, ღეროზე მიკრული მოწითალო ფურცლებით. მოყვითალო-ოქროსფერი ყვავილედი ადრე გაზაფხულზე, როდესაც […]

ფშატი (ვიწრო ფოთლებიანი, ლათ. Elaeagnus Angustifolia L) ფშატისებრთა ოჯახში შედის. ვერცხლისფერ-მოთეთრო ჩვილყლორტებიანი და ფოთლებიანი ბუჩქი ან დაბალი ხეა 3-7 (10) მ სიმაღლით. ორივე, ან მარტო ქვედა მხრიდან ვერცხლისფერ თეთრი, ლანცეტა ფორმის, 3-7 სმ სიგრძისა და […]

ევკალიპტი (ლათ. Eucalyptus globulus Labill – სფეროსებრი ევკალიპტი ერთ-ერთი საუკეთესო სახეობებაა, ჩვენთან გავრცელებულია) მარადმწვანე ხეა, მირტისებრთა ოჯახიდან, სიმაღლით 50-70 მ, ძლიერი ფესვთა სისტემით და სწორი ტანით. ქერქი ხის ტანსა და ღერებზე გლუვია, მონაცრისფრო-თეთრი, ღეროს წვერებისაკენ მოცისფრო ელფერით. გარე […]

კატაბალახას (ვალერიანი, კატაპარია; ლათ.Valeriana officinalis) სამკურნალოდ ჯერ კიდევ ძველ საბერძნეთსა და რომში იყენებდნენ. იგი კარგად აქვს აღწერილი ცნობილ რომაელ ენციკლოპედისტს პლინიუსს. უკვე XVIII საუკუნეში კატაბალახა განეკუთვნებოდა ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან სამკურნალო საშუალებას. კატაბალახა მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა […]