დიდი ბრიტანეთი გააქტიურდა შუა დერეფანთან დაკავშირებით, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე გადის და გამოკვეთა რეგიონში ინფრასტრუქტურის განვითარების მხარდასაჭერად გადადგმული და სამომავლო კონკრეტული ნაბიჯები.
ყაზახური მედიის ცნობით, 2 ივლისს ლონდონში კასპიის ზღვაზე გამავალი სატრანსპორტო დერეფნისადმი მიძღვნილი მაღალი დონის კონფერენცია გაიმართა.
ღონისძიებას ესწრებოდა ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრის სავაჭრო წარმომადგენელი აზერბაიჯანსა და ცენტრალურ აზიაში, ლორდი ჯონ ალდერდაისი.
ბრიტანელმა ჩინოვნიკმა, მარშრუტის ეკონომიკური და სტრატეგიული მნიშვნელობის აღნიშვნისას, მოუწოდა რეგიონის ყველა ქვეყანას, პრიორიტეტი მიანიჭონ ამ მიმართულებას, რომელიც დიდ დივიდენდებს გვპირდება მთელი ევროკასპიის სივრცისთვის.
ლორდ ალდერდაისმა ასევე გამოკვეთა ლონდონის მიერ რეგიონში ინფრასტრუქტურის განვითარების მხარდასაჭერად გადადგმული კონკრეტული ნაბიჯები. მნიშვნელოვანია გავიხსენოთ, რომ UK Export Finance-მა (UKEF) აზერბაიჯანში ავიაციის სექტორში პირველი გარიგება დაასრულა და ამჟამად ყაზახეთსა და საქართველოში პორტებისა და რკინიგზის სისტემების მოდერნიზაციის პროექტებს განიხილავს. გარდა ამისა, განახლებული UK ინდუსტრიული სტრატეგიის ფარგლებში, UKEF-მა 20 მილიარდი ფუნტის (27.3 მილიარდი აშშ დოლარი) ოდენობის ახალი დაფინანსების პაკეტი გამოყო, რომლის ნაწილი სატრანსპორტო კავშირისა და ინფრასტრუქტურის მხარდაჭერას ისახავს მიზნად.
„ჩვენ ასევე სასარგებლო, შესაძლოა გადამწყვეტი როლი შევასრულეთ გასულ წელს ყაზახეთის, ყირგიზეთისა და უზბეკეთის დახმარებაში ლონდონის საფონდო ბირჟაზე სუვერენული ობლიგაციების განთავსების გზით განსაცვიფრებელი 10 მილიარდი აშშ დოლარის მოზიდვაში, რამაც უზრუნველყო კავშირის პროექტების დაფინანსება“, – დასძინა ალდერდაისმა.
დიდი ბრიტანეთის უფრო ფართო სტრატეგიული ფოკუსირება რეგიონზე ასევე აღნიშნა პარლამენტის წევრმა და დიდი ბრიტანეთის სავაჭრო წარმომადგენელმა თურქეთში, აფზალ ხანმა, რომელმაც შუა დერეფანი შეაფასა, როგორც „უფრო სწრაფი, ეფექტური და მდგრადი“ ალტერნატიული სავაჭრო მარშრუტი.
ყაზახეთის ელჩმა დიდ ბრიტანეთში მაგჟან ილიასოვმა ყურადღება კიდევ ერთ მნიშვნელოვან ფაქტორზე გაამახვილა – შუა დერეფნის განვითარებაში ჩართული ქვეყნები არ შემოიფარგლებიან მხოლოდ სატრანზიტო ამოცანებით, არამედ უფრო ღრმა სამრეწველო თანამშრომლობისკენ ისწრაფვიან.
„საქმე მხოლოდ ყაზახეთის, როგორც დერეფნის გამოყენებას არ ეხება. ჩვენ გვსურს აქ წარმოებისა და დამატებითი ღირებულების შექმნა – ნედლეულის, მათ შორის იშვიათი ლითონების გადამუშავება და მზა პროდუქციის დიდ ბრიტანეთსა და სხვა ქვეყნებში ექსპორტი“, – თქვა მან.
ელჩმა ლოჯისტიკური გამოწვევები მოიყვანა, როგორიცაა ჩინეთთან საზღვარზე ლიანდაგის სხვაობა და კასპიის ზღვის პორტებში შეფერხებები, მაგრამ ისინი ლოჯისტიკის ოპტიმიზაციის შესაძლებლობებად შეაფასა.
„ყაზახეთი არა მხოლოდ სხვებს იწვევს მისი საქონლის შესაძენად, არამედ ერთობლივ წარმოებას, ერთობლივ ინოვაციებს და გლობალურ ბაზრებზე ერთობლივ წვდომას სთავაზობს“, – თქვა მან.
რუსეთისა და აღმოსავლეთ ევროპის პოლიტიკის ექსპერტმა, დოქტორმა სტეპანენკომ, დიდი ბრიტანეთის ჩართულობა შუა დერეფანში გეოსტრატეგიული ტერმინებით აღწერა.
„დიდი ბრიტანეთისთვის შუა დერეფანში ადრეული შესვლა სამი ეროვნული ინტერესის ერთდროულად დაცვის ჭკვიანური გზაა: რუსეთის სატრანზიტო შემოსავლების შემცირება ტვირთის კრემლის რკინიგზიდან სამხრეთისკენ გადამისამართებით, ჩინეთის მიერ კრიტიკულ მიწოდების ჯაჭვებში შეფერხებებისგან დაცვა და ურბანული კაპიტალისა და პროფესიული მომსახურებისთვის ახალი, მაღალი მარჟის ჰორიზონტების გახსნა“, – თქვა მან.
ნიკ კოულმენმა, S&P Global Commodity Insights-ის ნავთობის სიახლეების უფროსმა რედაქტორმა, ხაზი გაუსვა დერეფნის მზარდ მნიშვნელობას ევროპის ენერგეტიკული ლოჯისტიკისა და მიწოდების უსაფრთხოებისთვის, განსაკუთრებით მიმდინარე გეოპოლიტიკური არასტაბილურობის კონტექსტში.
FH Bertling Logistics-ის გლობალური დირექტორის, ფილოსოფიის დოქტორის, კრის ბრუკსის მიერ, ლოჯისტიკის სექტორში არსებულ როგორც შესაძლებლობებზე, ასევე ტექნიკურ შეზღუდვებზე ისაუბრა.
მისი თქმით, საზღვაო გადასასვლელების გაურკვევლობის გამო, შუა დერეფანი შეიძლება უსაფრთხოების ბადე გახდეს. ამავდროულად, ის შეეხო რუსეთის წინააღმდეგ დასავლეთის სანქციების დაცვისა და დიდი ტვირთების გადაზიდვის პრობლემებს.
გახსოვდეთ, რომ მიმდინარე წლის აპრილში, სამარყანდში ევროკავშირი-ცენტრალური აზიის სამიტზე, ბრიუსელმა შუა დერეფნის განვითარებისადმი მტკიცე მხარდაჭერა გამოხატა. ევროკავშირმა აიღო ვალდებულება, რეგიონის ქვეყნებში ამ მარშრუტის გასწვრივ ინფრასტრუქტურის შექმნასა და მოდერნიზაციაში 12 მილიარდი ევრო ჩადოს.
მოსკოვი, თავის მხრივ, არ მალავს უკმაყოფილებას იმ ფაქტის გამო, რომ ცენტრალური აზიის ქვეყნები რუსეთს გვერდის ავლით სავაჭრო მარშრუტს ავითარებენ და ევროკავშირთან პარტნიორობით.
ორგანიზაცია „მესამე სამყაროს სოლიდარობის“ მონაცემებით, 2022 წლამდე ჩინეთსა და ევროპას შორის სარკინიგზო ვაჭრობის 85 პროცენტზე მეტი რუსეთზე გადიოდა. დასავლეთის სანქციებმა და გეოპოლიტიკური დინამიკის ცვლილებამ ეს მარშრუტი ნაკლებად სიცოცხლისუნარიანი გახადა.
სამაგიეროდ, შუა დერეფანი საიმედო ალტერნატივად იქცა, რომლის წლიური ტვირთბრუნვის მოცულობა 2021 წელს 840,000 ტონიდან 2024 წელს 4.5 მილიონ ტონამდე გაიზარდა. მსოფლიო ბანკი პროგნოზირებს, რომ 2030 წლისთვის ეს მაჩვენებელი შეიძლება გაორმაგდეს და 11 მილიონ ტონამდე გაიზარდოს, იმ პირობით, რომ ინფრასტრუქტურაში კრიტიკული ინვესტიციები განხორციელდება.
წყარო: haqqin.az
ფოტოზე – ლორდი ჯონ ალდერდაისი.
