კლიმატის ცვლილებისა და ენერგიის მოხმარების ზრდის ფონზე, შვეიცარიამ ბოლო წლებში დაიწყო ატომური ენერგიის მიმართ დამოკიდებულების გადახედვა. თუმცა, ექსპერტები ამბობენ, რომ ტექნოლოგიური პროგრესის მიუხედავად, ატომურ ენერგიასთან დაკავშირებული რისკები კვლავ აქტუალურია.
ბოლო ათი წელზე მეტი ხნის განმავლობაში შვეიცარიაში ახალი ატომური ელექტროსადგურების მშენებლობაზე ოფიციალური აკრძალვა იყო დაწესებული. ეს აკრძალვა 2011 წელს ფუკუშიმას ატომური ელექტროსადგურის ავარიის შემდეგ შემოიღეს, რათა შემცირებულიყო პოტენციური საფრთხეები და სტიმულირებულიყო განახლებადი ენერგიის წყაროების – მზეზე, წყალსა და ქარზე დაფუძნებული ტექნოლოგიების – განვითარება. თუმცა, ეს შეიცვალა. 2023 წელს შვეიცარიამ წამოიწყო პოპულარული ინიციატივა Jederzeit Strom für alle (დენის გათიშვის შეჩერება) გარე ბმული ანუ „ელექტროენერგია ყველასთვის, ყოველთვის / არანაირი დენის გათიშვა!“.
საპასუხოდ, ქვეყნის მთავრობამ, ფედერალურმა საბჭომ, შესთავაზა ატომური ენერგიის შესახებ ფედერალური კანონის (Kernenergiegesetz) შეცვლა და ახალი ატომური ელექტროსადგურების მშენებლობის აკრძალვის მოხსნა.
მთავარი არგუმენტი: ენერგიის მოხმარება იზრდება, განსაკუთრებით ზამთარში, და სტაბილური წყაროები აღარ არის საკმარისი. ატომურ ენერგიას შეუძლია დახმარება, მით უმეტეს, რომ ის არ არის დამოკიდებული ამინდის პირობებზე და თითქმის არ გამოყოფს სათბურის გაზებს. ამ გზით შვეიცარია იმედოვნებს, რომ ერთდროულად გაზრდის ენერგომომარაგების საიმედოობას და მიაღწევს თავის „კლიმატურ მიზნებს“.
თუმცა, ბირთვული უსაფრთხოების, ენერგეტიკისა და გარემოს დაცვის ექსპერტები გვახსენებენ, რომ ატომური ენერგია დაკავშირებულია რიგ ჯერ კიდევ გადაუჭრელ პრობლემებთან: რეაქტორის მშენებლობის მაღალ ფასთან, რადიოაქტიური ნარჩენების განადგურების სირთულესთან, სახელმწიფო კონტროლის ფრთხილად და კომპლექსურ აუცილებლობასთან და – რაც მთავარია – ავარიების პოტენციურ შედეგებთან, მაშინაც კი, თუ ისინი ძალიან იშვიათად ხდება.
ამიტომ, შვეიცარია, ისევე როგორც ბევრი სხვა ქვეყანა, არჩევანის წინაშე დგას: უნდა დაეყრდნოს თუ არა ის კვლავ ატომურ ენერგიას 21-ე საუკუნეში? თუ უნდა გააგრძელოს ძალისხმევა განახლებადი ენერგიის წყაროებისა და ენერგიის შენახვის ტექნოლოგიების განვითარების მიმართულებით? პასუხი დამოკიდებული იქნება არა მხოლოდ თავად ტექნოლოგიებზე, არამედ საზოგადოების ნდობაზე გარკვეული ტექნოლოგიების მიმართ, ხელმძღვანელობის პოლიტიკურ ნებაზე და საზოგადოებისა და ხელისუფლების უნარზე, გაითვალისწინონ გრძელვადიანი რისკები.
საერთაშორისო ენერგეტიკული სააგენტოს (IEA) მონაცემებით, ბირთვული ენერგია დღეს ახალ რენესანსს განიცდის: მსოფლიოს 40-ზე მეტი ქვეყანა ავითარებს და ახორციელებს კონკრეტულ სტრატეგიებს მშვიდობიანი ატომების პოტენციალის მოდერნიზაციისა და განვითარებისთვის.
წყარო: swissinfo
