ქვიშისა და მტვრის ქარიშხლები სულ უფრო სერიოზული გარემოსდაცვითი პრობლემა ხდება უზბეკეთსა და მთელ ცენტრალურ აზიაში, რაც უარყოფითად აისახება საზოგადოებრივ ჯანმრთელობაზე, სურსათის უვნებლობაზე, საარსებო წყაროსა და ეკოსისტემებზე.
ICARDA-ს მიერ მომზადებული უახლესი ანგარიში, სახელწოდებით „ქვიშისა და მტვრის ქარიშხლები უზბეკეთში: ატმოსფერული მოდელირება ზემოქმედების შეფასებისა და შემარბილებელი ზომებისთვის“, უზბეკეთში სურსათის სისტემების, მიწათსარგებლობისა და აღდგენის პროგრამის FOLUR IP მეშვეობით (FAO-ს მხარდაჭერით), წარმოადგენს მეცნიერულად დასაბუთებულ მტკიცებულებებს იმის შესახებ, თუ როგორ შეუძლია სტრატეგიულ გამწვანებას და რეგიონულ თანამშრომლობას ქვიშისა და მტვრის ქარიშხლების გარემოზე ზემოქმედების შემცირება.
მტვრის ქარიშხლები ეროვნული საზღვრებით არ შემოიფარგლება. Nuz.uz-ის ცნობით, ისინი ასობით კილომეტრზე ვრცელდება და წვრილი ნაწილაკები გადააქვს, რომლებიც აზიანებს მოსავალს, ამცირებს ჰაერის ხარისხს და ზრდის ჯანმრთელობის რისკებს. წინა შეფასებით, მიწის დეგრადაცია და მტვრის ქარიშხლები მხოლოდ ყარაყალპაკსტანს ყოველწლიურად 44 მილიონ დოლარზე მეტი უჯდება, ხოლო პოტენციური ზარალი 840 მილიონ დოლარს აღწევს, თუ არანაირი ზომები არ იქნება მიღებული.
ახალი კვლევა იყენებს ატმოსფერული მოდელირების უახლეს მეთოდებს მტვრის მოძრაობის სიმულირებისთვის და მიწათსარგებლობისა და მცენარეულობის მართვის სხვადასხვა სცენარის შესამოწმებლად. შედეგები აჩვენებს, რომ მცენარეულობა გადამწყვეტ როლს ასრულებს მტვრის ემისიების შემცირებასა და მათი ტრანსსასაზღვრო ზემოქმედების შემცირებაში. კვლევის თანახმად, საკვანძო რაიონებში ჰაერში მტვრის დონის მნიშვნელოვანი შემცირება გარკვეულ თვეებში, სტრატეგიული გამწვანებისა და ნიადაგი აღდგენის გზით არის შესაძლებელი.
შედეგები ასევე ხაზს უსვამს იმას, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ეროვნული ძალისხმევა აუცილებელია, ქვიშისა და მტვრის ქარიშხლების ეფექტურად კონტროლი ერთი ქვეყნის მიერ შეუძლებელია. ზოგიერთ რეგიონში, ჰაერში მტვრის 70% უზბეკეთის ფარგლებს გარედან მოდის, რაც ხაზს უსვამს მის ტრანსსასაზღვრო ხასიათს და კოორდინირებული რეგიონული ქმედებების საჭიროებას. ამიტომ, აუცილებელია თანამშრომლობისა და საერთო ადრეული გაფრთხილების სისტემების გაძლიერება.
ანგარიში ასევე ხაზს უსვამს, რისკების შესამცირებლად და გრძელვადიანი მდგრადობის გასაძლიერებლად, ეროვნული და რეგიონული პოლიტიკის ჰარმონიზაციის, მონიტორინგსა და პროგნოზირებაში ინვესტიციების ჩადების და მდგრადი მიწის მართვის პრაქტიკის გაფართოების აუცილებლობას.
