ყაზახეთში რძის პროდუქტების კრიზისი მწიფდება, გადამამუშავებლები ნედლეულის დეფიციტს და სუბსიდიების შეფერხებას აწყდებიან.
ყაზახეთის რძის ინდუსტრია სისტემური კრიზისის წინაშე დგას: გადამამუშავებლები განიცდიან ფასების ზრდას, მაღალი ხარისხის ნედლეულის დეფიციტს და სახელმწიფო მხარდაჭერის შეფერხებებს, რაც საფრთხეს უქმნის წარმოების სტაბილურობას და ახალი საინვესტიციო პროექტების განხორციელებას.
სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ცნობით, ქვეყნის რძის გადამამუშავებელი ქარხნები არაუმეტეს 80%-იანი დატვირთვით მუშაობენ, ზოგიერთი კომპანია კი იძულებულია იმპორტირებული რძის ფხვნილი გამოიყენოს წარმოების მოცულობის შესანარჩუნებლად და ფასების ზრდის შესაკავებლად.
შპს „მილჰ“-ის (ბრენდი „ნოვი დენი“) დირექტორმა, სერგეი ბლოკმა, განაცხადა, რომ ახალი ყველის ქარხნის გახსნის შემდეგ ნედლეულის დეფიციტი გაღრმავდა: „ახალი ქარხნისთვის დღეში დამატებით 250 ტონა რძე გვჭირდება. ამჟამად ის მხოლოდ 20%-იანი დატვირთვით მუშაობს. რძეს საზოგადოებისგან ვყიდულობთ, მაგრამ სტაბილური ხარისხის მიღწევა უკიდურესად რთულია. მომავალი სამრეწველო ფერმებს აქვთ“, – აღნიშნა მან.
დეფიციტს კიდევ უფრო ამწვავებს კერძო ფერმების რაოდენობის შემცირება, რომლებსაც აღარ შეუძლიათ გადამამუშავებლებისთვის რძის საჭირო მოცულობით მიწოდება.
„ოლჟა აგროს“ დირექტორმა, ალიშერ ხოძანაზაროვმა, განაცხადა, რომ ახალი რძის ფერმების მშენებლობა სუბსიდიების გადახდის შეფერხების და შეღავათიანი დაფინანსების მიღების სირთულეების გამო ჭიანურდება.
„ჩვენ ვგეგმავთ კიდევ ერთი ფერმის აშენებას კოსტანაის რაიონში, თუმცა დაფინანსების პრობლემების გამო ვადა გადაიდო. „ახალ ქარხანაზე საუბარი 2027-2028 წლამდე შეუძლებელი იქნება“, – განაცხადა ალიშერ ხოძანაზაროვმა.
სხვა გადამამუშავებლებიც მსგავს სირთულეებს აფიქსირებენ, მათ შორის შპს „ლიდერი“ (ბრენდის სახელწოდება „სელო ლესნოე“), რომელიც ფერმის გაფართოებას და ახალი ბეღლების აშენებას გეგმავს.
რძის შესყიდვის ფასები კვლავ იზრდება: ფერმერები ლიტრზე 270 ტენგემდე (0,50$) იღებენ, ხოლო კერძო მწარმოებლები დაახლოებით 200 ტენგეს (0,37$). თუმცა, ნედლეულის ხარისხი ფასების დადგენის მთავარ ფაქტორად რჩება.
„ჩვენ დამოკიდებული ვართ მომწოდებლების პირობებზე. საკუთარი ფერმების ფლობა საშუალებას მოგვცემს, გავაკონტროლოთ წარმოების ხარჯები და საბოლოო ფასები. დიდი ფერმებისთვის, რძის ლიტრის წარმოების ღირებულება შეიძლება 150-170 ტენგემდე (0,28$- 0,31$) შემცირდეს“, – აღნიშნავენ გადამამუშავებლები.
სოფლის მეურნეობის მინისტრის მოადგილის, ასეტ სულთანოვის თქმით, ყაზახეთი საკმარისი რაოდენობით აწარმოებს სოციალური რძის წარმოებას, მაგრამ დეფიციტია მაღალგადამუშავებული პროდუქტების სეგმენტში – ყველი, შედედებული რძე და რძის ფხვნილი.
„რძის გადამამუშავებელი ქარხნების ახალი თაობა საშუალებას მოგვცემს, ვაწარმოოთ ნედლეული, რომელიც აკმაყოფილებს მაღალ ტექნოლოგიურ სტანდარტებს“. „ესეთი რძე შესაფერისია მაღალი ხარისხის ყველის და მშრალი პროდუქტების წარმოებისთვის“, – ხაზგასმით აღნიშნა ასეტ სულთანოვმა.
სს „ბაიან სულუს“ პრეზიდენტმა, ტიმურ სადიკოვმა, დასძინა, რომ კვლავ დეფიციტია საჭირო ხარისხის ადგილობრივი წარმოების შედედებული და მშრალი რძე: „ჩვენ ვიყენებთ ადგილობრივ ნედლეულს, მაგრამ იძულებულნი ვართ რუსეთიდან შევიძინოთ შედედებული რძე და რძის ფხვნილი. ეს ზრდის წარმოების ხარჯებს და ამცირებს ბიზნესის მდგრადობას“. მეწარმეები მიუთითებენ ხელმისაწვდომი გრძელვადიანი დაფინანსების არარსებობაზე. 5-10 წლით დაბალპროცენტიანი სესხის აღება პრაქტიკულად შეუძლებელია, რაც ხელს უშლის ახალი პროექტების დაწყებას.
„რძის ბიზნესში შესვლა ძალიან ძვირია. სტაბილური სახელმწიფო მხარდაჭერისა და შეღავათიანი სესხების გარეშე, ინდუსტრია ვერ შეძლებს ახალ დონეზე ასვლას“, – აცხადებენ გადამამუშავებლები.
ბაზრის მონაწილეების თქმით, რძის პროდუქტების ფასების კლება უახლოეს მომავალში მოსალოდნელი არ არის. წარმოების ხარჯები კვლავ იზრდება და მეზობელ რუსეთში ნედლეულის ღირებულება უფრო მაღალია, ვიდრე ყაზახეთში, რაც იმპორტირებულ პროდუქტებს ნაკლებად მიმზიდველს ხდის. ინდუსტრიის ექსპერტები აზრით, თუ მთავრობა არ დააჩქარებს სუბსიდიებისა და საინვესტიციო პროექტების მხარდაჭერას, ყაზახეთი 2026 წლისთვის რძის რეალური დეფიციტის წინაშე დგას.
წყარო: DairyNews.today
